Күзет

         29-Бапқа Сәйкес.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы Қазақстан Республикасының Заңы: қоршаған ортаға зиянды әсердің алдын алу және жою мақсатында ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда күзет және қорғау жүргізілуі мүмкін.

Күзетке кіреді:

• Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың жолын кесу мақсатында аумақты, оның ішінде жерүсті және әуе көлігін қолдана отырып патрульдеу;
• өрттің алдын алу, анықтау және жою;
• суды ластанудан, бітелуден және сарқылудан қорғау.

 

Қорғау мыналарды қамтиды:

• судың зиянды әсерінің алдын алу және жою;
• өсімдіктерді қорғау, зиянды жәндіктер мен орман ауруларының ошақтарын уақтылы анықтау және оларға қарсы күрес, орманды санитарлық және өзге де кесу (жол салуға байланысты, соқпақтарды төсеу, өртке қарсы алшақтықтар жасау кезінде орманды тазарту);
• халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын және ветеринариялық мониторингті қамтамасыз ету, эпидемиялар мен эпизоотиялардың алдын алу мақсатында жануарлар санын реттеу;
• жерді эрозиядан қорғау.

Өрттердің алдын алу, анықтау және жою Қазақстан Республикасының өрт қауіпсіздігі саласындағы нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкес жүргізіледі.

Қорғау ғылыми ұйымдардың ұсынымдары негізінде және осы аумақтар қарауында болатын орталық атқарушы органдардың рұқсаты бойынша ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды қорғау режимінің түрі ескеріле отырып жүргізіледі.

Резерват директоры оның аумағын қорғау жөніндегі бас мемлекеттік инспектор болып табылады.

 

Резерваттың мемлекеттік инспекторы оның аумағы мен күзет аймағының шекараларында құқылы:

• ерекше қорғалатын табиғи аумақтардағы адамдардан болу құқығына рұқсатты тексеру;
• Қазақстан Республикасы заңнамасы талаптарының сақталуына бақылау жүргізу мақсатында табиғат қорғау мекемесінің және оның күзет аймағының аумағындағы жеке және заңды тұлғалардың объектілеріне бару;
• Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасын, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жеке немесе заңды тұлғалардың қызметін тоқтату немесе тыйым салу туралы Қазақстан Республикасының орман заңнамасын бұзушылықтар анықталған кезде сотқа талап арыз беруге;
• Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасын, Қазақстан Республикасының орман заңнамасын бұзу нәтижесінде келтірілген залалдың мөлшерін айқындау және осының негізінде кінәлі адамдарға осы залалды өз еркімен өтеу туралы талап қою не сотқа талап қою;
• Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасын, Қазақстан Республикасының орман заңнамасын бұзушылықтар анықталған жағдайларда шаралар қабылдау үшін мемлекеттік инспекторлардың актілерін жасау және материалдарды тиісті мемлекеттік органдарға жіберу;
• ерекше қорғалатын табиғи аумақта, оның қорғау аймағында Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасын, Қазақстан Республикасының орман заңнамасын бұзған адамдарды ұстауға және оларды құқық қорғау органдарына жеткізуге;
• ерекше қорғалатын табиғи аумақта, оның күзет аймағында көлік және жүзу құралдарын тоқтатуға, оларды тексеріп қарауды жүргізуге;
• Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасын, Қазақстан Республикасының орман заңнамасын, атыс қаруын, заңсыз өндірілген өнім мен оны өндіру құралдарын, Көлік және жүзу құралдарын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бұзған жеке және заңды тұлғалардан алып қою;
• Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен арнаулы құралдар мен қызметтік қаруды сақтауға, алып жүруге және қолдануға;
• Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен айырым белгілері бар нысанды киім киюге (погонсыз).

 

Буферлік аймақта тыйым салынады:

• жаңа елді мекендер құру;
• өнеркәсіптік объектілерді орналастыру және пайдалану;
• өндірістік объектілерді салу және пайдалану;
• геологиялық барлау жұмыстарын жүргізу және пайдалы қазбаларды әзірлеу;
• басты мақсаттағы ағаш кесу;
• өсімдіктер мен жануарлардың жаңа түрлерін енгізу;
• ядро аймағы мен буферлік аймақ аумағының гидрологиялық режимін өзгертетін әрекеттер;
• ядро аймағының экологиялық жүйесіне әсер етуі мүмкін басқа қызмет.

 

Күзет аймағында тыйым салынады:

• объектілерді орналастыру, жобалау, салу және пайдалану, мемлекеттік табиғи резерваттың экологиялық жүйелеріне зиянды әсер ететін жаңа технологияларды енгізу;
• атмосфераға шығару және ашық су көздеріне және ластаушы заттар мен ағынды сулардың рельефіне ағызу;
• тау-кен өндірісі;
• аңшылық;
• радиоактивті материалдар мен өнеркәсіптік қалдықтарды көму;
• мемлекеттік табиғи резерваттың экологиялық жүйелерінің гидрологиялық режимін өзгертуге қабілетті қызмет (бөгеттер, гидротехникалық құрылыстар және судың табиғи ағынын тоқтатуға немесе төмендетуге әкеп соғатын басқа да объектілер салу);
• жабайы жануарлар мен жабайы өсімдіктердің бөтен түрлерін енгізу;
• мемлекеттік табиғи резерваттың экологиялық жүйелеріне зиянды әсер етуі мүмкін тағы бір қызмет.