Жануарлар әлемі
Резерваттағы омыртқалы жануарлар фаунасы балықтың 32 түрімен, қосмекенділердің 3 түрімен, бауырымен жорғалаушылардың 19 түрімен, құстардың 284 түрімен, сүтқоректілердің 39 түрімен ұсынылған.
Балықтар
Балық фаунасына 32 түр кіреді, оның 9-ы жергілікті, 23-і интродукциялық. 6 түрі эндемикалық – жетісулық талма балық (Phoxinus brachyurus) және балқаштық талма балық (Lagowskiella poljakowi), балқаш шармайы (Schizothorax argentatus), біртүсті салпыерін (Triplophysa labiata), теңбіл салпыерін (Triplophysa strauchii), Северцевтық жалаңшаң тыр (Nemacheilus sewerzowi) және балқаш алабұғасы (Perca schrenkii).
Қосмекенділер
Қазіргі уақытта Іле атырауында қосмекенділердің 3 түрі белгілі: ортаазиялық бақа (Bufo pewzowi), көл бақасы (Rana ridibunda) және орталық азия бақасы (Rana asiatica).
Орталық Азия бақасы (Rana asiatica) соңғы екі онжылдықта кездесуді тоқтатты, мүмкін көл бақасының ығыстырылуы нәтижесінде. Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.
Бауырмен жорғалаушылар
Қазақстан фаунасының генетикалық қоры кітабының деректеріне сәйкес Іле өзенінің атырау бөлігінде және сексеуіл алқаптарының іргелес аумағында бауырымен жорғалаушылардың кемінде 19 түрі мекендейді:
- Орталық Азия тасбақасы – Agrionemys horsfieldi
- Жылтырауық жармасқы – Teratoscincus scincus
- Шиқылдақ жармасқы– Alsophylax pipiens
- Сұр жармасқы – Tenuidactylus russowi
- Дала ешкіемері – Agama sanguinolenta
- Бұлаңқұйрық батбат– Phrynocephalus guttatus
- Құлақты батбат– Phrynocephalus mystaceus
- Шапшаң кесіртке– Eremias velox
- Әртүрлі түсті кесіртке– Eremias arguta
- Жолақ кесіртке– Eremias scripta
- Ұзынжолақты кесіртке– Eremias lineolata
- Орташа кесіртке– Eremias intermedia
- Торлы кесіртке– Eremias grammica
- Шығыс айдаһаршасы— Eryx tataricus
- Су сарыбас жыланы– Natrix tessellate
- Кәдімгі сарыбас жылан– Natrix natrix
- Өрнекті жылан– Elaphe dione
- Оқжылан– Psammophis lineolatum
- Боз жылан– Gloudius halys
Құстар
Резерват территориясының орнитофаунасы 17 отрядтың 53 тұқымдасының 284 түрімен ұсынылған:Маймаққазтәрізділер (1 тұқ., 1 түр); сұқсыр үйректер тәрізділер (1 тұқ., 5 түр); Ескекаяқтылар (2 тұқ., 3 түр); Дегелектәрізділер (3 тұқ., 9 түр); Қазтәрізділер (1 тұқ., 27 түр); Сұңқартәрізділер (3 тұқ., 29 түр); Тауықтәрізділер (1 тұқ., 3 түр); Тырнатәрізділер (3 тұқ., 12 түр); Қылшықтәрізділер (7 тұқ., 46 түр); Кептертәрізділер (2 тұқ., 9 түр); Көкектәрізділер (1 тұқ., 1 түр); Үкітәрізділер (1 тұқ., 7 түр); Тентекқұстәрізділер (1 тұқ., 1 түр); Ұзынқанаттылар ( 1 тұқ., 1 түр); Көкқарғатәрізділер (4 тұқ., 5 түр); Тоқылдақтәрізділер (1 тұқ., 2 түр); Торғайтәрізділер (20 тұқ., 117 түр).
Орнитофаунаның негізгі өзегі 150 ұя салатын түрлерден тұрады, оның ішінде 22 отырықшы: аққұйрық субүркіт, сұр шіл, қырғауыл, үкі, байғыз, аққанатты тотықұс, көк кептер, сақиналы түркептер, кіші түркептер, айдарлы бозторғай, сауысқан, қара қарға, шөл құзғыны, жорғаторғай, сары шымшық, құрқылтай, ақ шымшық, сұр шымшық, ақсағал көкшымшық, қамыс сарыторғай тәріздестер, суық торғай, жау торғай.
Мигранттардың қатарына 125 түрі жатады. Ұшу санатына 6 түрі кіреді — қарабай, қызылжемсаулы қарашақыз, маңқақаз, қутұмсық қаз, тазқара, ақ құйрықты қызғыш құс. Қыстайтын, оның ішінде отырықшы, 88 түрі.
ХХ ғасырдың екінші жартысында жойылған ұя салатын құстар санатына 4 түр кіреді: қарабай, оспри, шәукілдек, ақ құйрықты қызғыш құс. Олардың көпшілігі, соңғысынан басқасы, қазір көші-қон кезеңінде осында кездеседі. Осы кезеңде Іле атырауындағы табиғи отырықшылық процестерінің нәтижесінде өсіру орындарында 6 жаңа түр пайда болды: сақиналы түркептер, кіші түркептер, шөл жапалағы, секпілтөс қарлығаш, кезқұйрық тағанақ, сұр шымшық.
Экожүйелерді сақтау үшін маңызы бар түрлер өте маңызды болып келеді. Оларға 20 асыл тұқымды түр кіреді: бұйра бірқазан, ақбас үйрек, алакөз қара ала үйрек, ақиық, дала күйкентайы, жек, қылқұйрық бұлдырық (ХТҚО қызыл тізімі), қызғылт бірқазан, жалбағай, бүркіт, аққұйрық субүркіт, сұр тырна, сұңқылдақ аққу, қарабауыр бұлдырық, қоңыр кептер, үкі, Іле жерторғайы (Қазақстан Қызыл кітабы), аққанат тоқылдақ, ақсағал көкшымшық, сексеуіл торғайы (эндемиктер немесе оларға жақын).
Табиғи және антропогендік факторларға олардың санын азайту немесе көбейту, тіпті мүлдем жойылып кету арқылы жауап беретін индикатор түрлері табиғи ортаның немесе жеке экожүйелердің жай-күйі мен әл-ауқатының көрсеткіштері ретінде қызмет етеді. Құстардың 30 түрі индикатор құстар санатына жатады: үлкен сұқсыр, бұйра бірқазан, қызғылт бірқазан, үлкен суқұзғын, үлкен аққұтан, көкқұтан, жалбағай, қоңыр қаз, сыбырлақ аққу, сұңқылдақ аққу, отүйрек, барылдауық, қоңыр үйрек, қызылтұмсық сүңгуір, алакөз қара ала үйрек, аққұйрық субүркіт, жек, қасқалдақ, көл шағаласы, өгіз шағала, үлкен қарқылдақ шағала, өзен қарқылдағы, қызылсирақты шалшықшы, қылқұйрық бұлдырық, қарабауыр бұлдырық, қоңыр кептер, аққанат тоқылдақ, Іле жерторғайы, сұр шымшық, сексеуіл торғайы.
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына мұнда мекендейтін сирек кездесетін және жойылып бара жатқан құстардың 33 түрі енгізілген, оның 19-ы ұя салатын, 11-і қоныс аударатын, 3-і ұшатын құстар. Бұл аймақ әсіресе бұйра және қызғылт бірқазанға, жалбағайға, ақбас үйрекке, алакөз қара ала үйрекке, аққұйрық субүркітке, және іргелес шөлдердегі – жорғаторғайға, қылқұйрық бұлдырыққа, қарабауыр бұлдырыққа ұя салатын орын ретінде маңызды.
ХТҚО Қызыл тізіміне енгізілген жаһандық қауіп төнген құс түрлерінің санатына 20 түр жатады, олардың 8-і ұя салатындар: бұйра бірқазан, ақбас үйрек, алакөз қара ала үйрек, ақиық, дала күйкентайы, жек, қоңыр кептер, көкқарға.
Сүтқоректілер
Сүтқоректілердің фауналық кешені 39 түрден тұрады, оның 3-і Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.
Резерват аумағында жәндікқоректілер отрядының үш түрі бар: құлақты кірпі (Erinaceus auritus), кіші ақтісті жертесер (Crocidura suaveolens), ала жертесер (Diplomesodon pulchellum).
Жарқанаттар отряды мұртты жарқанат (Myotis mystacinus), сұрқұлақ жарқанат(plekotus austriacus) және кеш кеш маймұрын (Eptesicus serotinus) тұрады.
Резерват аумағында Жыртқыштар отряд 10 түрден тұрады. Олардың 4 түрі (қорқау қасқыр, қасқыр, қарсақ, түлкі) ит тұқымдасына жатады. Сусарлар тұқымдасы бес түрмен ұсынылған: ақ тышқан (Mustela nivalis), дала күзендері (Mustela eversmanni), сортаң (Mustela altaica), шұбар күзең (Vormela peregusna), борсық (Meles meles). Мысықтар тұқымдасына дала мысығы (Felis libyca) жатады.
Ашатұяқтылар отряды, шошқа тұқымдасына бір түр кіреді-қабан (Sus scrofa). Бұғылар тұқымдасы сібір елігімен ұсынылған (Capreolus pygargus). Балқаштың оңтүстігінде сирек кездесетін ашатұяқтылардың ішінен қарақұйрық (Gazella subgutturosa) кездеседі. Жазда резерват аумағының оңтүстік-батыс бөлігінде Бетпақдала-Арыс топтарынан ақбөкендердің (Saiga tatarica) жекеленген түрлері кездесуі мүмкін.
Кеміргіштер отрядына алты тұқымдас кіреді: тиіндер, жалған қосаяқтар, қосаяқтар, алақоржындар, саршұнақтар және тышқандар. Тиіндер тұқымдасына үш түр кіреді: тараққұйрық (Spermophilopsis leptodactylus), қызылұрт сарышұнақ (Spermophilus erythrogenus intermedius), сары сарышұнақ (Spermophilus fulvus).
Жалған қосаяқтылар тұқымдасы келесі түрлермен ұсынылған: Житков қосаяғы (Pygerethmus zhitkovi), кіші қосаяқ (Allactaga elater). Қосаяқтылар тұқымдасының өкілі- емуранчик (Stylodipus telum), жүнбалақ қосаяқ (Dipus sagitta), шөл қосаяғы (Eremodipus lichtensteini), ергежейлі боз қосаяқ (Salpingotus pallidus) — Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.
Атжалман тұқымдасы үш түрден тұрады: сұр атжалман (Cricetulus migratorius), ондатр (Ondatra zibethicus), су тоқалтісі (Arvicola terrestris).
Лагоморфтар отряды, қояндар тұқымдасы құмқоянмен ұсынылған (lepus tolai). Құмтышқандар тұқымдасы 4 түрмен көрсетілген: үлкен құмтышқан (Rhombomys opimus), жыңғыл құмтышқаны (meriones tamariscinus), қызылқұйрық құмтышқан (Meriones libycus), кіші құмтышқан (meriones meridianus). Тышқандар тұқымдасына үй тышқандары (Mus musculus) және орман тышқандары (Apodemus sylvaticus) жатады.